Eminim ki çoğumuzun hayatının bir döneminde bir Nike ayakkabısı ya da çantası olmuştur. Kimmiş peki bu markanın mimarı bir göz atalım. Phil Knight dünyanın en bilinen spor
markalarından biri olan Nike ve film yapım şirketi Laika’nın kurucusu aynı zamanda da 2020 Forbes verilerine göre dünyanın en zengin 26. insanıdır.
Kendisini biraz daha yakından tanımak gerekirse 24 Şubat 1938 yılında Portland, Oregonda dünyaya geldi. Cleveland Lisesi’nin ardından Oregon Üniversitesi’nde gazeticilik eğitimi aldı. Mezuniyetinin ardından hepimiz gibi o gelecek kaygılarına kapılmış ve bu düşünce onu tekrar üniversite sıralarına yönlendirdi. Standford Üniversitesi’nde işletme yüksek lisansını tamamlayarak
eğitim hayatını tamamladı.
Knight, kariyerinin temelini üniversitede yazdığı Japon ve Alman spor ayakkabıları ile ilgili makale ile attı. Spor ayakkabılar o dönemlerde sadece sporcular tarafından kullanılan ve günlük kullanımı aygın olan bir ayakkabı çeşidi değildi. Bu fikri etrafındakilere çılgınca gelse de eğitiminin sonlanmasının ardından çeşitli pasifik ülkelerine seyahate çıktı ve burada spor ayakkabı üreticileriyle görüştü.
Kariyeri, Onitsuka markalı Japon spor ayakkabılarını Amerika’ya ithal etmesiyle başladı. Üniversiteden koçu Bill Bowerman ile Blue Ribbon Sports markasını kurarak bu ayakkabıları Amerika geneline dağıttılar. Başlangıçta sadece 300 ayakkabıyla ve arabanın bagajında başlayan bu serüven 1960ların sonunda ülkenin çeşitli şehirlerinde kendi mağazalarını açamaya kadar ilerledi.
1971’de Onitsuka ile olan anlaşmalarını sonlandırdılar ve Nike adını altında kendi ayakkabılarını üretmeye başladılar. Ayakkabı tasarımlarında gezdiği ülkelerden, tanıdığı kültürlerden ilham aldı. Nike adı da yaptığı bu seyahatlerde onu etkileyen Atina’daki Nike Tapınağının rüyasında girmesi ile ortaya çıktı.
1972 olimpiyatlarında günümüzde dahi en çok tercih edilen Cortez modeli ile Nike adı duyulmaya başlandı. 1990larda Micheal Jordan, Tiger Woods, Charles Barkley gibi isimlerle yaptıkları işbirlikleri markanın tanıtılması için kesinlikle en doğru adımlardı. Spor kıyafetler de üretmeye başlamaları ile artık Nike adının tüm dünyada duyulmasını kimse engelleyemezdi.
Sıfırdan böyle büyük bir marka inşa eden bir girişimcinin tabii ki tek projesi Nike değildi. İlk yatırımını 1998’de oğlunun animatör olarak çalıştığı Will Vinton Studios isimli animasyon yapım şirketine yaptı. 2002’de şirketi satın aldı ve birkaç sene sonra şirket adı Laika olarak değiştirildi. Şirketin ilk uzun metrajlı filmi Coraline ile dünya genelinde başarı elde edildi ve Phil Knight şirket yönetimini oğlu Travis’e bıraktı.
Nike markasının kuruluşunda en büyük rakipleri Adidas ve Puma iken günümüzde Puma’dan 8 ve Adidas’dan 1.5 kat daha fazla gelir elde etmektedir. Phil Knight’ın çılgınca fikriyle başlayan ve dünya devi olmaya uzanan hikayesi önemli bir başarıdır. Ve tabii ki bu hikayenin kahramanının yeni girişimcilere örnek olacak 10 kuralına da değinmeden geçemeyiz.
1 Çılgın bir fikir edinin, çılgın fikirler dünyayı değiştirir.
2 Özel hayatınızda ve kariyerinizde doğru insanlarla beraber olun.
3 Harika ürünler yaratın.
4 Neden başarmak istediğiniz farkında olun.
5 Azmedin ve bir işi sonuna kadar götürün.
6 Değerlerinizi tanımlayın.
7 Yardım almaktan kaçınmayın.
8 Hedefiniz için ayakta durun, pes etmeyin.
9 Yarışın, rekabet edin.
10 Görevlerinizin bilincinde olun.
Eğer Knight’ın hikayesi sizde merak uyandırdıysa ve daha detaylı incelemek isterseniz Türkçeye Ayakkabı Gurusu olarak çevrilmiş kitabına göz atabilirsiniz.
Her girişimci karanlık günlere hazır olmalıdır, ne yapıyorsa onu gerçekten sevmelidir ve başarılı olmak için bir neden sahip olmalıdır.
– Phil Knight